Proliferacja Jak wynika z raportu Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) dotyczącego globalnego nadzoru nad opornością na antybiotyki, trudne do leczenia choroby bakteryjne stanowią coraz większe zagrożenie. Z raportu wynika, że w latach 2018–2023 oporność na antybiotyki wzrosła o ponad 40 procent w przypadku monitorowanych kombinacji patogen-lek, przy średnim rocznym wzroście na poziomie 5–15 procent.
Według danych zgłoszonych przez ponad 100 krajów do Globalnego systemu nadzoru nad opornością i stosowaniem środków przeciwdrobnoustrojowych (GLASS) WHO w 2023 r. jedna na sześć bakterii potwierdzonych laboratoryjnie okazała się oporna na leczenie antybiotykami, a wszystko to było powiązane z różnymi powszechnymi chorobami na całym świecie.
Super bakterie
W tej edycji raportu po raz pierwszy przedstawiono szacunki dotyczące częstości występowania oporności na 22 antybiotyki stosowane w leczeniu chorób dróg moczowych, przewodu pokarmowego, krwi i rzeżączki. Analiza skupiła się na ośmiu powszechnych patogenach: Acinetobacter spp, Escherichia coli, Klebsiella pneumoniae, Neisseria gonorrhoeae, nietyfoidalna Salmonella spp, Shigella spp, Staphylococcus aureusI Streptococcus pneumoniae.
Wyniki pokazują, że największe zagrożenie stanowią oporne bakterie Gram-ujemne. Należy zwrócić szczególną uwagę Escherichia coli I Klebsiella pneumoniaektóre są związane z zakażeniami krwi, które mogą prowadzić do posocznicy, niewydolności narządów i śmierci. „Ponad 40 proc E. coli i ponad 55 proc K. zapalenie płuc szczepy na całym świecie są obecnie oporne na cefalosporyny trzeciej generacji, lek pierwszego wyboru w przypadku tego typu infekcji” – ostrzega raport.
Dołączają do tych mikroorganizmów Salmonella I Acinetobakterktóre rozwijają również oporność na podstawowe leki, takie jak karbapenemiki i fluorochinolony. Ogranicza to możliwości terapeutyczne i wymusza stosowanie antybiotyków w ostateczności, które często są drogie i trudno dostępne, szczególnie w krajach o niskich i średnich dochodach.
Medycyna pozostaje w tyle
„Oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe przewyższa postęp współczesnej medycyny, zagrażając zdrowiu rodzin na całym świecie” – stwierdził w oświadczeniu dyrektor generalny WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus. „Musimy odpowiedzialnie stosować antybiotyki i zapewnić każdemu dostęp do odpowiednich leków, diagnostyki i szczepionek o gwarantowanej jakości”.
Optymalizacja systemu monitorowania i pozyskiwanie dokładnych danych to pilne zadanie. Choć widać postęp, to wciąż niewystarczający. W latach 2016–2023 liczba krajów uczestniczących w GLASS wzrosła czterokrotnie z 25 do 104. Jednak 48 proc. nie przekazało danych w 2023 r., a prawie połowa z nich nie przekazała wystarczającej infrastruktury do generowania wiarygodnych danych.
WHO ostrzega, że zajęcie się tym problemem musi stanowić priorytet w regionach takich jak Azja Południowo-Wschodnia i wschodnia część Morza Śródziemnego, gdzie co trzecia odnotowana infekcja jest oporna, a także w Afryce, gdzie co piąty choruje na tę chorobę.
